1. Endokrin Sistem Nedir?

Endokrin sistem, vücudun çeşitli süreçlerini düzenleyen hormonların salgılanmasından sorumlu olan bezlerden oluşur. Hormonlar, kan dolaşımına salgılanan ve hedef hücreler üzerinde uzun süreli etkiler oluşturan kimyasal haberci moleküllerdir.

• Endokrin Bezler: Hormon üreten ve salgılayan özel dokulardır. Başlıca endokrin bezler: Hipofiz, tiroid, paratiroid, adrenal bezler, pankreas ve üreme bezleridir (testisler ve overler).

​

2. Hormonların İşlevi

Hormonlar, büyüme, metabolizma, üreme, homeostaz, stres tepkisi gibi birçok hayati fonksiyonu düzenler. Hormonlar belirli reseptörlerle etkileşime girerek hücrelerin aktivitesini değiştirir. Ana hormon türleri:

​

• Peptid Hormonlar: Protein yapılı olup genellikle hücre yüzeyindeki reseptörlere bağlanarak etki gösterirler (örneğin insülin).

• Steroid Hormonlar: Kolesterol türevi olup hücre içine girerek çekirdek üzerinde etki gösterirler (örneğin östrojen, testosteron).

• Amin Hormonlar: Amino asit türevli küçük moleküllerdir (örneğin adrenalin).

​

3. Ana Endokrin Bezler ve Hormonları

​

• Hipofiz Bezi: Beynin alt kısmında yer alır ve diğer endokrin bezlerini kontrol eder. Ön hipofiz (büyüme hormonu, ACTH, TSH) ve arka hipofiz (oksitosin, ADH) olmak üzere iki ana bölümü vardır.

• Tiroid Bezi: Boynun ön kısmında bulunur ve metabolizmayı düzenleyen tiroksin (T4) ve triiodotironin (T3) hormonlarını üretir.

• Pankreas: İnsülin ve glukagon gibi hormonlarla kan şekerini düzenler.

• Adrenal Bezler: Böbreklerin üzerinde yer alır ve stres tepkisini düzenleyen kortizol ve adrenalin hormonlarını salgılar.

• Gonadlar (Testisler ve Overler): Üreme fonksiyonlarını düzenleyen östrojen, progesteron ve testosteron hormonlarını üretir.

​

4. Hormonların Etki Mekanizmaları

Hormonlar, reseptör adı verilen özel proteinlerle etkileşime girer ve hücrelerin biyolojik aktivitelerini değiştirirler. Hücre yüzeyine bağlanan hormonlar, sinyal iletim yollarını aktive ederken, hücre içine giren hormonlar doğrudan gen ifadesini düzenleyebilir.

​

5. Endokrin Sistem Hastalıkları

​

• Diabetes Mellitus: İnsülin üretiminde (Tip 1) ya da kullanımında (Tip 2) bozukluk.

• Hipotiroidi: Tiroid hormonlarının yetersiz üretimi.

• Cushing Sendromu: Aşırı kortizol üretimi.

• Addison Hastalığı: Adrenal bezlerin yeterince hormon üretememesi.

​

 Hap Bilgi:  

​

• Endokrin sistem, hormonlar aracılığıyla vücudun uzun süreli düzenlenmesini sağlar.

• Hormonlar, belirli organlar ve sistemler üzerinde etkili kimyasal habercilerdir.

• Hipofiz bezi, "ana bez" olarak adlandırılır çünkü diğer endokrin bezlerin çoğunu kontrol eder.

• Tiroid, metabolizmayı düzenler; pankreas, kan şekerini dengeler.

• Stres durumunda adrenal bezler kortizol ve adrenalin üretir.